(Image by Nelson)

Η συζήτηση για τις λίστες βιβλίων έχει υποστηρικτές και πολέμιους.

Κατά τη γνώμη μου, αν θεωρήσουμε τις λίστες ως υποκειμενικές προτάσεις του εκάστοτε συντάκτη κι αν δεν είμαστε ψυχαναγκαστικοί, ε, τότε μπορεί και να ‘χουν πλάκα. Ίσως και κάποια χρησιμότητα. Κι επειδή, πολλές φορές έχουμε διαβάσει προτάσεις για το τι θα πρέπει να διαβάσουμε, να και μια ανεστραμμένη ματιά.

Μια λίστα με βιβλία που δεν άντεξα να διαβάσω ως το τέλος, που τα εγκατέλειψα βρε παιδί μου στις πρώτες ή έστω μεσαίες σελίδες και μια ακόμα, με εκείνα που με απογοήτευσαν (γιατί με τόσες βιβλιοπροτάσεις (:Ρ), συχνά-πυκνά,  πρέπει να κρατάς μικρό καλάθι.)

Δεν σε αντέχω πια!

• “Το μηδέν και το Άπειρο του Άρθουρ Καίσλερ. “
  Απόπειρα ανάγνωσης: στα 14. Το ‘χασα κάπου στη μέση.
  Θα μου πεις, μα πώς σου ήρθε, κοριτσάκι-πράγμα να βουτηχτείς στο αίμα της Οκτωβριανής Επανάστασης; Ε, περίμενε! Θα σου πω.
  Στο σχολείο είχα μια θεολόγο που μόνο θρησκευτικά δεν μας δίδασκε (δόξα τω Θεώ!). Βιβλιομανής, στα όρια της αντικοινωνικότητας κι ακόμα παραπέρα, περισσότερο ερωτευμένη με τα βιβλία και σαφώς λιγότερο με τους μαθητές της, δεν έπαψε ποτέ να είναι μια ενδιαφέρουσα περίπτωση δασκάλας, καραμπινάτη τρελάρα, που μας πρότεινε/μας έσπρωχνε/μας έπρηζε να διαβάζουμε.
  Στις ώρες του μαθήματος, μίλαγε όλο ενθουσιασμό για τα αναγνώσματα στα οποία χανόταν κάθε ώρα, κάθε μέρα, κάθε βδομάδα. Το συγκεκριμένο βιβλίο το θυμάμαι αμυδρά.
  Μου άφησε μια ανάμνηση παγωνιάς. Ομίχλη, καταχνιά, κρύο, εξουσία, καταπίεση, βασανιστήρια, ταπεινώσεις.
  Υπάρχουν πολλοί τρόποι να τα διηγηθείς κι η συμπαθής θεολόγος, μάλλον δεν είχε διαβάσει ακόμα το 1984.
• “Ο φτωχούλης του Θεού, του Νίκου Καζαντζάκη. ”
  Δεν υπήρξα φαν του Καζαντζάκη. Το στυλ της γραφής του είναι φορτωμένο για τα γούστα μου. Συχνά, δείχνει την ηλικία του. Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές του συγγραφέα, στις οποίες υποκλίνομαι. Η ζωή του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, δεν είναι μια απ’ αυτές. Δεν έφτασα και μέχρι το τέλος για να πω με σιγουριά.
  Η ερώτηση που ξεπήδαγε στο μυαλό μου, καθώς γύριζα (με κόπο) σελίδα ήταν: μα πότε θα πάρει μπρος αυτό το βιβλίο; Μα πού κρύφτηκε ο συγκλονιστικός Παραμυθάς; Μέχρι τη μέση, απάντηση δεν πήρα, οπότε και σταμάτησα να διαβάζω.
• “Ο Οδυσσέας του Τζέιμς Τζόυς. ”
  Αχ! Ένας πολυσέλιδος μύθος. Η ιστορία του Οδυσσέα σε μία μέρα, στην Ιρλανδία, με κεφάλαια παράλληλα των ομηρικών χαρακτήρων και κάποιων επεισοδίων της Οδύσσειας.
  Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου ήταν όνειρο χρόνων. Λίγους μήνες πριν το ξεκινήσω, είχα διαβάσει τα «γράμματα στη Νόρα». Τόσο χαριτωμένα κι ανθρώπινα που ανυπομονούσα ακόμα περισσότερο να πιάσω στα χέρια μου το έργο ζωής του Τζόυς.
  Και τι χαρά έκανα, όταν η φιλενάδα, το δώρισε στη γιορτή μου!
  Το πρώτο κεφάλαιο το διάβασα γύρω στις πέντε φορές.
  Δεν κατάλαβα Χριστό!
  Στην έκτη ανάγνωση, είπα να προχωρήσω στο δεύτερο κεφάλαιο. Από το τρίτο και μετά, κάτι άρχισα να ψυλλιάζομαι. Κυρίως, ότι δεν μπορείς να το διαβάσεις στ’ αλήθεια, χωρίς ένα λυσάρι από δίπλα.
  Εχμ. Είναι λίγο εκνευριστική η διαπίστωση.
  Επίσης, έχω την εικόνα του παθιασμένου Τζ. Τζόυς, να γράφει/να λιώνει γράφοντας ένα βιβλίο μόνο για τον ίδιο.
  Υπέροχο, ειλικρινές και σεβαστό, αλλά τι να πω; Δυσκολεύομαι. Δεν το έχω εγκαταλείψει στ’ αλήθεια. Ο σελιδοδείκτης βρίσκεται στο όγδοο κεφάλαιο και στο μεταξύ κάνω ένα διάλλειμα διαβάζοντας την υπέροχη –πραγματικά υπέροχη- Καρδερίνα της Ταρτ.

(Image by Ginny)

Τι εννοείς αυτό ήταν; (ή όπου ακούς πολλά κεράσια…)

• “Στη σκιά της πεταλούδας, του Ισίδωρου Ζούργου. ”
  Οι φίλες μου το λάτρεψαν. Το ύμνησαν ομαδικά. Ίσως γι αυτό σ’ εμένα φάνηκε τόσο: «θα μαζέψω ιστορίες που έχω ακούσει εδώ κι εκεί και θα σας τις διηγηθώ/ιστορίες που δεν έχω βιώσει αλλά εσύ θα κάνεις πως δεν το βλέπεις/για ανθρώπους με τους οποίους εσύ οφείλεις να ταυτιστείς και να συγκινηθείς, αλλά εγώ δεν μπήκα στα παπούτσια τους-όχι στ’ αλήθεια». Πιθανότατα το αδικώ. Ίσως να φταίνε οι αυξημένες αρχικές προσδοκίες. Αλλά επειδή η ανάγνωση είναι απολύτως προσωπική υπόθεση, είναι απολύτως σίγουρο επίσης, πως δεν θα δώσω άλλη ευκαιρία στο συγκεκριμένο συγγραφέα. Βέβαια να πω εδώ, πως πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα και το είδος, πάντα εμπεριέχει και το μπόνους της «παίζω και μαθαίνω ιστορία» γνώσης. Αλλά για δες πόσο πιο απλά, συγκλονιστικά σύγχρονα, αληθινά περιγράφει μια εποχή ο Χατζής στο «τέλος της μικρής μας πόλης». Πόσο ευχάριστα σε ξαφνιάζει αυτός ο σχεδόν αφανής συγγραφέας. Σαν να σου ψιθυρίζει στο αυτί προσωπικές ιστορίες σταλάζοντας στο κέντρο της καρδιάς και του νου.
• “Οι δαιμονισμένοι του Ντοστογιέφσκι. ”
  Να αισθάνεσαι «μολυσμένη» από το αίμα το Ρασκόλνικωφ, να χοροπηδάς από χαρά που ανακάλυψες ετούτο δω το βιβλιαράκι του Θεού (μεγάλη η χάρη του) στο παζάρι βιβλίων, να μην βλέπεις την ώρα να γυρίσεις σπίτι, να κουκουλωθείς, να διακτινιστείς στον κόσμο του Ντοστογιέφσκι και τι ξενέρωμα!
  Γιατί το έγραψε τούτο δω (θα σε γελάσω.);
  Μήπως φταίει η μετάφραση (πιθανότατα!);
  Μήπως στρώνει στη συνέχεια (Μπα!);
  Πού είναι ο Σκότι (μας άφησε χρόνους.);
  Κέντρο; Κέντρο, ακούει; (flat line)
• “H μεγάλη Χίμαιρα του Μ. Καραγάτση. ”
  Με απογοήτευσε κυρίως γιατί το διάβασα μεγάλη. Όσο μεγαλώνεις, γίνεσαι σαν τους γεροντοκόρους. Δεν συγχωρείς, δεν υποχωρείς, ξινίζεις με την πρώτη ευκαιρία. Όοοοταν ήμουν μικρή, διάβασα Καραγάτση. Όχι με πολύ ενθουσιασμό είναι η αλήθεια.
  Ακόμα και ως αθώα παιδίσκη, ακόμα και όντας γοητευμένη από τη γραφή του, μια μισογύνικη αψάδα, μια ελληνολατρεία, μια υποψία (τότε, βεβαιότητα μετά) επιτήδευσης, με ψιλοενοχλούσαν. Και τότε και τώρα όμως, παραδεχόμουν πως οι ιστορίες του (και όχι η αφήγησή τους), η έμπνευση και η εμβάθυνση των χαρακτήρων (ακόμα κι αν διαφωνούσα), ήταν συγκλονιστική. Δεν μπορείς να αφήσεις από τα χέρια ένα βιβλίο του Καραγάτση κι ας σου έχει σπάσει τα νεύρα. Παρά τους παραπάνω λόγους –και κυρίως λόγω παθολογικής περιέργειας- πήγα να δω το αντίστοιχο θεατρικό στο Πορεία. Και με το χέρι στη καρδιά, δηλώνω πως είναι η πρώτη φορά, που μια παράσταση –κινηματογραφική ή θεατρική- ήταν καλύτερη, πολύ καλύτερη από το βιβλίο.
  Η σκηνοθεσία ερμήνευσε, εξύψωσε, στρογγύλεψε όπου ήταν επειγόντως απαραίτητο, το αρχικό έργο. Ανέδειξε τη δομή αρχαίας τραγωδίας, τόνισε τις προοικονομίες, κινήθηκε πολυεπίπεδα, ευτύχησε με μια εξαιρετική πρωταγωνίστρια.
  Ξέφυγα από το θέμα, αλλά αν προλαβαίνετε, δείτε το!

---

 

H μεγάλη Χίμαιρα απόψεις Άρθουρ Καίσλερ Ισίδωρος Ζούργος κριτική βιβλίων λίστες βιβλίων Μ.Καραγάτσης Νίκος Καζαντζάκης Ντοστογιέφσκι Ο Οδυσσέας Ο φτωχούλης του Θεού Οι δαιμονισμένοι Στη σκιά της πεταλούδας Τζέιμς Τζόυς Το μηδέν και το Άπειρο φιλαναγνωσία